Ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho rằng cho đến thời điểm này, hình thức “tạm nhập tái xuất” vẫn được coi là bình thường, doanh nghiệp hoàn toàn có quyền làm điều đó khi họ có thể thu về lợi nhuận.

Có thể nhận thấy rằng nhu cầu nhập khẩu trái cây từ Thái Lan của Trung Quốc vốn rất lớn nhưng Thái Lan lại có chính sách thu hẹp sản xuất đại trà, hạn chế xuất khẩu sang Trung Quốc nên thị trường với sức tiêu thụ lớn này luôn trong tình trạng thiếu hàng. Trong khi đó, kể từ ngày 1.1.2018, Việt Nam xóa bỏ hoàn toàn thuế nhập khẩu đối với 669 dòng thuế, trong đó có nhiều mặt hàng rau, quả nhập từ các nước ASEAN với mức thuế còn 0%. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt “xuất khẩu” giúp trái cây Thái sang Trung Quốc vì pháp luật không cấm.

Trước vấn đề này, ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho rằng cho đến thời điểm này, hình thức “tạm nhập tái xuất” vẫn được coi là bình thường, doanh nghiệp hoàn toàn có quyền làm điều đó khi họ có thể thu về lợi nhuận.

Tuy nhiên nhiều ý kiến cho rằng, kỳ tích xuất khẩu rau quả chạm ngưỡng 3,1 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm 2018 nếu tính cả con số tạm nhập tái xuất thì rõ ràng đây là kỳ tích ảo. TS Võ Mai, Phó Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam băn khoăn, nếu số liệu thống kê nhập nhằng, không chính xác, lẫn lộn giữa hàng tạm nhập tái xuất với hàng xuất khẩu chính hiệu của Việt Nam sẽ gây ngộ nhận về kỳ tích xuất khẩu rau quả. Nếu thông tin không rõ ràng có thể dẫn tới trang trại, nông dân ồ ạt đầu tư trồng loại trái cây dẫn đến nguy cơ dư thừa hoặc không có đầu ra.

Trao đổi về vấn đề này, ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật khẳng định, giá trị xuất khẩu rau quả công bố ở trên không tính tới hàng tạm nhập tái xuất, hàng tạm nhập tái xuất với mức thuế 0% và cũng không nhiều doanh nghiệp làm.

Đồng tình với ý kiến trên, Ông Nguyễn Việt Hùng, Trưởng phòng Thống kê hải quan, Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan (Tổng cục Hải quan) cũng cho rằng, cho đến thời điểm này, pháp luật cho phép các hoạt động tạm nhập và tái xuất hàng hóa theo chế độ tạm, doanh nghiệp có quyền làm nếu điều đó mang lại lợi nhuận cho họ. Việc trái cây Thái Lan nhập khẩu theo loại hình kinh doanh vào Việt Nam sau đó lại tái xuất theo loại hình kinh doanh sang Trung Quốc đã xuất hiện từ vài năm nay, xu hướng này càng trở nên mạnh mẽ từ năm 2017.

“Về nguyên tắc, trong thống kê, chúng tôi không tính vào giá trị xuất khẩu chung các hàng hóa tạm nhập khẩu và tái xuất khẩu theo chế độ tạm” – ông Hùng khẳng định.

Ông Hùng cho biết thêm, hoạt động này chỉ doanh nghiệp thu được lợi nhuận và hoạt động này cũng phổ biến ở các nước khác.

Khi được hỏi liệu hoạt động này có ảnh hưởng đến sản xuất rau quả trong nước cũng như xuất khẩu rau quả của Việt Nam, ông Hoàng Trung cho biết, hoàn toàn không ảnh hưởng gì bởi có những mặt hàng tạm nhập tái xuất mà Việt Nam không sản xuất được, cũng có những mặt hàng trái vụ so với Việt Nam.

Cũng có một số ý kiến cho rằng nông dân không được lợi lộc gì từ hoạt động này, doanh nghiệp lẽ ra phải làm vai trò dẫn dắt thị trường từ đó dẫn dắt nông dân phát triển sản xuất theo nhu cầu của thị trường chứ không chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt như vậy.

Thực tế, đây không còn là hiện tượng hiếm gặp bởi trong năm 2017, kim ngạch nhập khẩu trái cây, đặc biệt là từ Thái Lan đã tăng một cách đột biến. Theo thống kê của Bộ NN&PTNT, chỉ trong 9 tháng đầu năm 2017, Việt Nam đã bỏ ra khoảng 1,15 tỷ USD để nhập khẩu trái cây các loại, tăng tới hơn 80% so với cùng kỳ năm 2016, trong đó, lượng trái cây từ Thái Lan chiếm đến hơn 60,7%, Trung Quốc chiếm 15,7%, còn lại là các thị trường khác.